Rigels Seliman
Përmbledhja e Raportit të DASH për Shqipërinë
Shqipëria vazhdon të bëjë përparime në përmirësimin e regjimit të saj kundër pastrimit të parave dhe luftimit të financimit të terrorizmit (AML/CFT). Shqipëria heton dhe ndjek penalisht korrupsionin në nivele të larta. Ministria e re e Shtetit për Administratën Publike dhe Antikorrupsionin ka publikuar një strategji për të përmirësuar integritetin në sektorët e cenueshëm dhe për të parandaluar korrupsionin në administratën publike. Agjencia e Mbikëqyrjes Policore ka zgjeruar hetimet dhe arrestimet e policëve për shpërdorime, përfshirë korrupsionin. Megjithatë, sfidat mbeten në forcimin e zbatimit dhe të parandalimit të korrupsionit.
Korrupsioni, krimi i organizuar, boshllëqet në kornizën ligjore dhe rregullatore, dhe pengesat në komunikimin ndërinstitucional e bëjnë Shqipërinë të cenueshme ndaj pastrimit të parave. Organizatat kriminale shqiptare bashkëpunojnë me homologet e tyre në Evropë dhe Amerikën e Jugut, dhe trafikimi i narkotikëve dhe krimi i organizuar janë burime kryesore të fondeve të pastruara. Pavarësisht trajnimeve të pamjaftueshme dhe teknologjisë së pamjaftueshme dhe mungesës së bashkëpunimit ndërinstitucional, ekipet hetimore të përbashkëta me partnerët ndërkombëtarë po shkatërrojnë grupet e krimit të organizuar transnacional. Reformat gjyqësore të mbështetura nga donatorët ndërkombëtarë kanë përmirësuar regjimin AML/CFT, por qeveria dhe institucionet duhet të zbatojnë plotësisht reformat për të shmangur rënien përsëri të sundimit të ligjit.
Dobësitë dhe metodologjitë e pastrimit të parave
Shumica e pastrimit të parave në Shqipëri lidhet me trafikimin e drogës dhe njerëzve, mashtrimin me kontratat qeveritare, evazionin fiskal dhe kontrabandën. Ekonomia kryesisht e bazuar në para të thata, kontrollet e dobëta kufitare dhe ligjzbatim i dobët doganor lehtësojnë një treg të zi për mallrat e kontrabanduara. Paratë e dërguara nga jashtë (remitancat) dhe investimet nga jashtë ndonjëherë fshehin burimet e fondeve. Kriminelët pastrojnë të ardhurat përmes blerjeve të pasurive të paluajtshme, projekteve të ndërtimit, aseteve virtuale dhe zhvillimit të bizneseve. Më 15 shkurt 2024, parlamenti legalizoi bastet sportive, duke përmbysur ndalimin e vitit 2018. Ligji i ri, i cili hyri në fuqi më 27 mars 2024, legalizon bastet sportive vetëm në mjedis online dhe do të japë 10 licenca për kompani me reputacion. Ligji i ri ngre shqetësime se mbikëqyrja e dobët mund të lejojë krimin e organizuar të depërtojë në këtë aktivitet. Lojërat e fatit në kazino mbikëqyren nga Agjencia e Mbikëqyrjes së Lojërave të Fatit.
Ligjet dhe rregulloret kryesore kundër pastrimit të parave (AML)
Shqipëria ka kërkesa të hollësishme për njohjen e klientit (due diligence) (CDD) dhe raportimin e transaksioneve të dyshimta (STR). Në korrik të vitit 2024, autoritetet miratuan një strategji AML/CFT deri në vitin 2030. Zyrtarët publikë janë të ndaluar të mbajnë sasi të mëdha parash të thata jashtë sistemit bankar. Ata duhet të deklarojnë pasuritë çdo vit dhe të deklarojnë trajtimin preferencial financiar dhe uzufruktin nga asetet. Kompanitë duhet të regjistrojnë pronarët përfitues (uzufruktierët) dhe llogaritë bankare. STRUKTURA e Posaçme e Prokurorisë Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) ka autoritetin për sekuestrimin dhe konfiskimin e aseteve.
Mungesat ligjore, politike dhe rregullatore të AML
Çështjet e ligjzbatimit/zbatimit dhe komentet
