Presidenti rus Vladimir Putin dhe homologu i tij ukrainas Volodymyr Zelenskyy kanë thënë të dy se çdo armëpushim midis dy vendeve të tyre duhet të çojë në një paqe të qëndrueshme. Ukraina ka shënuar prej shumë kohësh tre vjet luftë, në të cilën qindra mijëra kanë vdekur ose janë plagosur nga të dyja palët, sipas autoriteteve përkatëse.
Aneksimi i më shumë territoreve ukrainase nga Kremlini gjatë pushtimit të tij të cilin ai ende e quan një operacion special ushtarak dhe vendosmëria e presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyy për të mbështetur sovranitetin e tij ka lënë shumë analistë të dyshimtë se lufta nuk do të përfundojë ndonjëherë.
Por që nga kthimi i tij në Shtëpinë e Bardhë, Donald Trump u ka kërkuar të dyja palëve të bëjnë një marrëveshje, duke tërhequr mbështetjen jetike të SHBA-së për Kievin derisa ai ra dakord të vinte në tryezën e bisedimeve. Si Zelenskyy ashtu edhe Putin kanë rënë dakord tani për një armëpushim të pjesshëm 30-ditor.
Armëpushimi i vazhdueshëm
Përtej marrëveshjes fillestare 30-ditore, nëse asnjëra palë nuk e shkel atë, armëpushimi mund të vazhdojë pafundësisht.
“Një armëpushim mund të vazhdojë të jetë një gjë e qëndrueshme,” thotë Dr David Blagden, profesor i asociuar në sigurinë ndërkombëtare dhe strategjinë në Universitetin e Exeter, për Sky News. Ai jep shembullin e Koresë së Veriut dhe të Jugut, ku një zonë e çmilitarizuar (DMZ) ka shërbyer efektivisht si kufi midis dy vendeve që nga përfundimi i Luftës Koreane në 1953.
“Edhe nëse nuk çon ndonjëherë në një zgjidhje më të kënaqshme, mund të jetë akoma më mirë për të dyja palët sesa konflikt i pafund,” thotë ai.
Por çdo lloj DMZ do të kërkonte që Ukraina dhe Rusia të tërhiqnin trupat e tyre nga vija e frontit, gjë që nuk ka gjasa, shton Dr Huseyn Aliyev, pedagog i lartë në studimet e Evropës Lindore në Universitetin e Glasgow.
Pjesë të Ukrainës bëhen “Rusia e Re”
Alternativa do të ishte që Ukraina dhe Rusia të ofrojnë lëshime për t’i dhënë fund luftës zyrtarisht. Në krye të listës së kërkesave të Vladimir Putin për paqe afatgjatë dhe justifikimi i tij për pushtimin e Ukrainës në radhë të parë, është Krimea dhe katër rajone të tjera Donetsk, Luhansk, Kherson dhe Zaporizhzhia, duke u bërë pjesë e një “Rusia e Re”, siç ishin përpara rënies së Bashkimit Sovjetik në 1991.
Ndarja e termocentraleve dhe infrastrukturës
Trump ka thënë se ekipi i tij tashmë ka propozuar ndarjen e aseteve të caktuara midis dy vendeve domethënë toka dhe termocentralet dhe do të diskutojë detajet me Putin në një telefonatë të martën. Ai nuk dha ndonjë specifikë, por ka të ngjarë të përfshijë centralin bërthamor Zaporizhzhia, i cili është pushtuar nga Rusia që nga marsi i vitit 2022 dhe është një nga më të mëdhenjtë në botë. Infrastruktura tjetër kryesore që mund të vihet nën kontrollin e Moskës përfshin digën Nova Kakhovka, e hedhur në erë në vitin 2023 dhe ende e pa rindërtuar, dhe kalime të tjera lumore.
Zelenskyy u zëvendësua
Një armëpushim ka të ngjarë të përfshijë gjithashtu një udhëheqës të ri për Ukrainën. Zelenskyy i ka thënë tashmë Sky News se është i hapur për të dhënë dorëheqjen nëse kjo do të thotë se Ukraina mund të anëtarësohet në NATO. Një nga kërkesat e Putinit është që Ukrainës të mos lejohet kurrë anëtarësimi në NATO por zëvendësimi i Zelenskyy mund të shërbejë ende për ta qetësuar atë dhe Donald Trump, i cili e ka quajtur atë “diktator” dhe e ka akuzuar atë për “bixhoz me Luftën e Tretë Botërore”.
Opsioni me rrezik më të ulët
Sipas ekspertëve, koalicioni mund të marrë dy forma të mundshme. Asnjëra nuk do të përfshinte ruajtjen e të gjithë vijës së frontit. Kjo sepse, në 640 milje të gjatë, do të kërkonte më shumë se 100,000 trupa në të njëjtën kohë dhe 300,000 me rrotullime.
Në të kundërt, opsioni i parë do të ishte stacionimi i trupave larg vijës së kontrollit, kryesisht në Ukrainën perëndimore ose në vendet kyçe infrastrukturore ose qendrat e transportit për të siguruar që ato të vazhdojnë të funksionojnë pa probleme.
Ky do të ishte një operacion i ngjashëm me atë britanik në Estoni – ku janë vendosur 900 trupa për të penguar agresionin rus. Ai ukrainas do të përfshijë deri në 30,000 personel dhe do të fokusohet kryesisht në monitorim, logjistikë dhe trajnim, thonë ekspertët.
Forca paqeruajtëse neutrale
Përndryshe, një forcë paqeruajtëse mund të drejtohet nga Kombet e Bashkuara, e cila do të rekrutonte personel nga vendet neutrale në këmbim të stimujve, siç bën diku tjetër. Me ushtrinë e dytë më të madhe në NATO, Turqia mund të përfshihet, thotë Dr Aliyev. Por me refuzimin e Vladimir Putin të forcave të mundshme të NATO-s, ai mund të ketë më shumë gjasa të pranojë ato nga vendet e BRICS (Brazili, Rusia, India, Kina, Afrika e Jugut), shton profesor Clarke./SKY NEWS
