Zyrtarë nga Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara janë duke u përgatitur të takohen në Arabinë Saudite këtë javë për të negociuar një fund të luftës me Rusinë.
Ky do të jetë takimi i parë i nivelit të lartë midis dy vendeve që nga data 28 shkurt, kur një takim në Shtëpinë e Bardhë midis Presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelenski, dhe Presidentit të SHBA-ve, Donald Trump – i cili ishte i shoqëruar nga Zëvendëspresidenti JD Vance – u shndërrua në një grindje publike, e cila u transmetua live në media.
Ja çfarë mund të prisni në Arabinë Saudite:
Çfarë takimesh janë planifikuar midis SHBA-ve dhe Ukrainës?
Zelenski është planifikuar të takohet me Princin e Kurorës dhe Kryeministrin e Arabisë Saudite, Mohammed bin Salman, të hënën, siç shkroi ai në një postim në X të shtunën.
Në postimin e tij, ai shtoi se drejtuesit diplomatikë dhe ushtarakë të Ukrainës do të qëndrojnë në Arabinë Saudite për një takim të martën me përfaqësues të SHBA-ve.
Ekipi i Ukrainës për takimin e martë pritet të përfshijë Andriy Yermak, kryetarin e zyrës së Zelenskyy; Andrii Sybiha, ministrin e jashtëm; Rustem Umerov, ministrin e mbrojtjes; dhe Pavlo Palisa, një kolonel në zyrën e Zelenskyy.
Nga ana e SHBA-ve, Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, do të marrë pjesë në takimin e martën. Ai tashmë ka fluturuar për në Arabinë Saudite, ku ai gjithashtu do të takohet me Princin e Kurorës. Rubio pritet të shoqërohet nga I Dërguari i Veçantë i Trump-it për Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, dhe Këshilltari i Sigurisë Kombëtare, Mike Waltz, për takimin me Ukrainën e martën.
Witkoff tashmë ka qenë i përfshirë në përpjekje për të ndërmjetësuar marrëveshje me Rusi dhe Ukrainë. Muajin e kaluar, ai përfaqësoi SHBA-të gjatë negociatave të paqes me zyrtarë rusë, dhe gjithashtu vizitoi Rusinë, duke siguruar lirimin e amerikanit të burgosur Marc Fogel, në këmbim të lirimit nga SHBA-të e rusit Alexander Vinnik. Witkoff ishte zyrtari i parë i nivelit të lartë amerikan që udhëtoi në Rusi që nga pushtimi i Ukrainës në vitin 2022.
Trump dhe Zelenski: Çfarë ka ndodhur deri tani
Bisedimet në Arabinë Saudite vijnë në më pak se dy javë pasi Trump dhe Vance akuzuan Zelenskin se është një nxitës lufte që kërkon të shmangë një armëpushim me Rusinë, dhe se është mosmirënjohës ndaj SHBA-ve dhe Trump-it për nidhmat që i ka dhënë Ukrainës.
Këto akuza, si dhe përpjekjet e Zelenskit për të diskutuar meritat e diplomacisë së pakushtëzuar me Presidentin rus Vladimir Putin, erdhën në një kohë kur qasja e SHBA-ve ndaj luftës Rusi-Ukrainë po ndryshonte nën drejtimin e Trump-it.
Muajin e kaluar, përfaqësues nga Uashingtoni dhe Moska patën biseda në kryeqytetin e Arabisë Saudite, Riad, pa praninë e Ukrainës dhe vendeve europiane. Pas kësaj, Trump dhe Zelenski shkëmbyen fyerje, edhe duke tallur njëri-tjetrin në fjalime dhe nëpër media sociale.
Dhe menjëherë pas takimit të tensionuar të Zelenskit në Zyrën Ovale, SHBA-të pezulluan mbështetjen ushtarake dhe të inteligjencës për Ukrainën.
Ku do të zhvillohen bisedat SHBA-Ukrainë?
Ministria e Jashtme e Arabisë Saudite tha në një deklaratë të premten se takimet do të zhvillohen në Xhedah, një qytet portual në Detin e Kuq. Xhedah ka qenë më parë vend për takime diplomatike.
“Mbretëria ka vazhduar këto përpjekje gjatë tre viteve të fundit duke pritur shumë takime për këtë çështje,” thuhet në deklaratën e Ministrisë së Jashtme.
Timothy Ash, një bashkëpunëtor në programin e Rusisë dhe Eurazisë në Chatham House, i tha Al Jazeera se lidhjet e forta diplomatike të Arabisë Saudite me Moskën dhe Kievin e vendosin në një pozitë të mirë për të pritur një samit të tillë.
Çfarë do të diskutohet në bisedat në Arabinë Saudite?
Më 4 mars, Zelenski shkroi në një postim në X se Ukraina ishte gati për negociata paqeje. Ai gjithashtu përmblodhi kushtet për një plan paqeje në këtë postim, duke shkruar: “Fazat e para mund të jenë lirimi i të burgosurve dhe armëpushimi në qiell – ndalimi i raketave, dronave me rreze të gjatë, bombave mbi infrastrukturën energjetike dhe civile të tjera – dhe armëpushimi në det menjëherë, nëse Rusia do të bëjë të njëjtën gjë.”
Një armëpushim i përkohshëm i llojit që sugjeroi Zelenski “për sa i përket raketave me rreze të gjatë dhe sulmeve ajrore mund të jetë pjesë e një ushtrimi për të ndërtuar besim,” dhe “ndoshta [do të jetë] në qendër të” diskutimeve në Xhedah, tha Ash.
Ash shtoi se mund të ketë diskutime të përgjithshme për të ndihmuar dy palët të kuptojnë më mirë pozitat e njëra-tjetrës. Për Ukrainën, kjo mund të nënkuptojë shpjegimin e rëndësisë së vazhdimit të rrjedhës së armëve dhe inteligjencës.
Të dielën, Trump-u iu pyet nëse ka menduar të përfundojë pezullimin e ndarjes së inteligjencës. “Pothuajse e kemi bërë. Pothuajse e kemi bërë,” u përgjigj ai. Ai tha se pret rezultate të mira nga bisedat SHBA-Ukrainë të martën.
Nga perspektiva e SHBA-ve, Witkoff i tha gazetarëve të enjten se Uashingtoni po shtynte për një “kornizë për një marrëveshje paqeje dhe një armëpushim fillestar”.
Të enjten, Trump i tha gazetarëve: “Unë mendoj se ajo që do të ndodhë është se Ukraina dëshiron të bëjë një marrëveshje sepse nuk mendoj se kanë zgjedhje.” Ai shtoi: “Unë gjithashtu mendoj se Rusia dëshiron të bëjë një marrëveshje sepse në një mënyrë tjetër – një mënyrë tjetër që vetëm unë e di, vetëm unë e di – as ata nuk kanë zgjedhje.”
Një marrëveshje për mineralet kritike, e cila do të lejojë SHBA-të të investojnë në burimet minerale të Ukrainës, duke përfshirë mineralet e rralla, mund të jetë gjithashtu në tryezë të martën. Dy vendet pritej të nënshkruanin marrëveshjen gjatë vizitës së Zelenskit në Shtëpinë e Bardhë, por marrëveshja nuk u nënshkrua.
Lexo më tej: Negociatat e paqarta SHBA-Ukrainë për mineralet/ Pse janë kaq të rëndësishme
Zelenski që atëherë ka thënë: “Ukraina është gati ta nënshkruajë [marrëveshjen për mineralet] në çdo kohë dhe në çdo format të përshtatshëm. Ne e shohim këtë marrëveshje si një hap drejt sigurisë më të madhe dhe garancive të forta sigurie, dhe me të vërtetë shpresoj që ajo të funksionojë në mënyrë efektive.”
Ndërkohë, Trump ka qenë më i kujdesshëm në ditët e fundit për perspektivat e një marrëveshjeje të shpejtë për mineralet.
Të dielën, ai tha: “Ata [Ukraina] do ta nënshkruajnë marrëveshjen për mineralet, por unë dua që ata të duan paqen… Ata nuk e kanë treguar atë në masën që duhet.”
Al Jazeera, përshtati në shqip
