SHBA- Me duar të lidhura dhe të veshur me tuta për burg, një grup i vogël të burgosurish presin në radhë për t’u marshuar në një avion transporti dhe për t’u nisur në një shtëpi të re që mban një vend unik famëkeq. Dhjetë të burgosurit, të gjithë anëtarë të Tren de Aragua, një bandë e dhunshme kriminale venezueliane që ka arritur të depërtojë në Amerikë, janë gati të hipin në fluturimin e parë i cili u nis për në Gjirin e Guantanamos javën e kaluar.
Më shumë se 20 vjet pasi bota pa fotot e para tronditëse të terroristëve të dyshuar islamikë që mbaheshin në të njëjtën bazë detare amerikane, të gjunjëzuar me pranga dhe të veshur me kostume portokalli, maska për fytyrën, syze dhe kufje për të bllokuar shikimin dhe dëgjimin e tyre, qeveria Trump i ka “tmerruar” kritikët e saj së fundmi.
“Presidenti Donald Trump ka qenë shumë i qartë: Gjiri i Guantanamos do të mbajë më të keqen nga më të këqijat. Kjo fillon sot”, tha Sekretari i Sigurisë Kombëtare Kristi Noem, duke iu referuar venezuelianëve.
Trump ka njoftuar se baza kubane do të jetë një qendër mbajtëse për 30,000 emigrantë, kriminelët më të këqinj dhe njerëzit që janë të vështirë për t’u deportuar. “Presidenti nuk do ta lejojë më Amerikën të jetë vendpushimi për kriminelët e paligjshëm nga kombet e gjithë botës”, tha sekretari i tij i shtypit.
Disa do të drejtohen për në një qendër të vogël paraburgimi në bazë, e cila aktualisht përdoret për të strehuar emigrantët e kapur nga Deti i Karaibeve që shkojnë për në SHBA, ndërsa shumë të tjerë do të vendosen në tenda që qindra ushtarë dhe marinsa po ngrenë tashmë. Megjithatë, Sekretari i Mbrojtjes Pete Hegseth thotë se të dëbuarit e rrezikshëm mund të futen ende në burg, i cili mban ende 15 të dyshuar për terrorizëm, të cilët përfshijnë organizatorin e dyshuar të 11 shtatorit, Khalid Sheikh Mohammed. Ndërsa Hegseth këmbënguli se ata do të mbaheshin atje vetëm përkohësisht, Trump duket se po sugjeron diçka ndryshe, diçka më afër fatit të errët të të burgosurve të tjerë të Guantanamos.
“Disa prej tyre janë aq të këqij sa nuk u besojmë as vendeve që t’i mbajnë, sepse nuk duam që ata të kthehen, kështu që ne do t’i dërgojmë në Guantanamo”,tha Trump në janar. Kjo nuk tingëllon shumë e përkohshme. Ndërkohë, Kristi Noem nuk e përjashtoi mundësinë e dërgimit të grave dhe fëmijëve atje.
Aktivistët e lirive civile kanë akuzuar Trump se i inkurajon amerikanët të lidhin emigrantët me terrorizmin. Në të vërtetë, administrata Trump shpreson se perspektiva, e përshkruar nga kritikët si një ‘”vrimë e zezë ligjore” në të cilën Uashingtoni mund të torturojë, abuzojë dhe ndalojë pafundësisht të burgosurit, do t’i pengojë kriminelët e ardhshëm të hyjnë ilegalisht në vend.
E njëjta logjikë parandalimi qëndron pas skemës së dënuar të Mbretërisë së Bashkuar të Ruandës për të deportuar emigrantët me varka të vogla në vendin e Afrikës Lindore për të përpunuar kërkesat e tyre për azil. E lënë në sirtar nga qeveria laburiste, skema pati shumë kritikë. Edhe Ruanda dhe e kaluara e saj e shkatërruar nga lufta, megjithatë, do të luftojnë për të konkurruar për famë me Gitmo. Trump trashëgon një regjim toksik dhe jashtëzakonisht të shtrenjtë në Guantanamo, të cilin presidentët e njëpasnjëshëm të SHBA (megjithëse jo ai) janë zotuar dhe kanë dështuar, ta mbyllin.
Të burgosurit e saj përfshijnë katër të ashtuquajtur “të burgosur përgjithmonë”, të cilët, SHBA thotë se nuk mund t’i lirojë kurrë pasi janë shumë të rrezikshëm. Megjithatë, as ata nuk mund të dalin në gjyq pasi do të zbulojnë detaje rreth programit të torturës të CIA-s, duke përfshirë identitetin e oficerëve, duke i rrezikuar kështu ata. Më i famshmi prej tyre është Abu Zubaydah, një palestinez me origjinë saudite, i cili, që nga viti 2002, u përdor për programin e torturës së CIA-s, një herë duke u futur në ujë 83 herë në muaj. Qeveria amerikane kohë më parë pranoi se Zubaydah nuk ishte, siç besonte fillimisht, një lider i lartë i Al-Kaedës dhe mund të mos dinte asgjë për planet e 11 shtatorit, megjithëse ende këmbëngul se ai ishte një terrorist.
Të burgosur të tjerë kanë mbetur të mbërthyer për vite në harresë ligjore, ndërsa avokatët që shqyrtojnë çështjet e tyre debatojnë mbi çështjen kryesore nëse komisionet ushtarake mund të lejojnë torturën në ndjekje të drejtësisë. Trump ka paralajmëruar emigrantët se Gitmo është një “një vend i vështirë për të dalë”. Kjo nuk është befasuese duke pasur parasysh se 15 që mbeten ruhen në një operacion të gjerë sigurie që përfshin 800 ushtarë dhe civilë dhe që nga viti 2019 kushton 440 milionë dollarë amerikanë në vit.
Kjo do të funksiononte tani si 36 milionë dollarë (29 milionë £) për të burgosur, dhe ekspertët thonë se kjo shifër ndoshta nuk merr parasysh as kostot shtesë që janë klasifikuar. Edhe shefi nazist Rudolf Hess thuhet se kushtonte vetëm 1.5 milionë dollarë në vit për ta ruajtur atë, kur ai ishte i vetmi i burgosur i mbetur në burgun Spandau të Berlinit gjatë viteve 1980.
George W. Bush urdhëroi që objekti Gitmo të ndërtohej në janar 2002 në bazën e vogël detare për të mbajtur të dyshuarit për terrorizëm dhe “luftëtarët e paligjshëm të armikut” pas sulmeve të 11 shtatorit në Qendrën Tregtare Botërore dhe Pentagon.Pavarësisht se Kuba komuniste ka qenë gjithmonë një kundërshtar i paepur i SHBA-së, vendi iu dha me qira Amerikës për një kohë të pacaktuar në 1903. (Qeveria në Havana e kundërshton qiranë dhe e ka rrethuar bazën me një fushë të minuar, kështu që të gjitha furnizimet duhet të vijnë nga ajri ose deti).
Deri në vitin 2003, ajo ishte shtëpia e rreth 700 të burgosurve, të gjithë të dyshuar si anëtarë ose bashkëpunëtorë të al-Kaedës dhe aleatëve të tyre talebanë. Administrata e Bushit pohoi me dinakëri se nuk ishte e detyruar t’u jepte të burgosurve të Gitmo mbrojtjet bazë sipas Kushtetutës së SHBA ose Konventave të Gjenevës, pasi e para nuk shtrihej në tokën e huaj dhe e dyta nuk zbatohej për “luftëtarët e paligjshëm të armikut”.
Dhe kështu të arrestuarit mund të mbaheshin për një kohë të pacaktuar pa akuza dhe të pengoheshin nga kundërshtimi ligjor i ndalimit të tyre. Ajo drejtësi që mund të presin të burgosurit vjen nga një komision ushtarak i përbërë tërësisht nga ushtarakë amerikanë, një sistem që zoti i ligjit britanik Lord Steyn e hodhi poshtë. Prandaj pretendimet se është një “vrimë e zezë ligjore” – një vend ku parandalimi i një sulmi tjetër terrorist tejkalon standardet normale të sjelljes së qeverisë amerikane.
Këto standarde të zhvlerësuara përfshinin veçanërisht nënshtrimin e të dyshuarve ndaj asaj që qeveria amerikane e quajti “teknika të përmirësuara të marrjes në pyetje”, por që kritikët e quajtën torturë.
Megjithëse shembulli më famëkeq është zhytja në ujë, ose mbytja e simuluar, të tjerët përfshinin privimin nga gjumi dhe ekspozimin ndaj temperaturave ekstreme, dritave të pafundme të ndritshme dhe muzikës me zë të lartë. Në vitin 2022, duke shënuar 20-vjetorin e hapjes së objektit, ekspertët e OKB-së e dënuan atë si një vend me ‘famë të pashembullt’ dhe thanë se vazhdimi i funksionimit të tij ishte një ‘njollë në angazhimin e qeverisë amerikane për sundimin e ligjit’.
Pra, pse presidentët nuk do ta mbyllin atë siç donin të bënin Barack Obama, Joe Biden dhe madje edhe George W Bush?
Pengimi është Kongresi, i cili vazhdon të ndalojë transferimin e të burgosurve të Gitmo në tokën amerikane. As të arrestuarit nuk mund të dërgohen në vende të tjera nëse SHBA-ja nuk është e sigurt se mund t’i vëzhgojë.
Në janar, Presidenti Biden liroi 11 të burgosur jemenas, duke përfshirë dy ish-truproja të liderit të Al Kaedës, Osama bin Laden, për të rifilluar jetën e tyre në Oman, një aleat rajonal i SHBA-së.
Ata që kanë mbetur variojnë nga mosha 45 deri në 63 vjeç dhe vijnë nga Afganistani, Iraku, Libia, Indonezia, Pakistani, Arabia Saudite, Somalia dhe Jemeni. Njëri është një Rohingya pa shtetësi, një pakicë myslimane në Mianmar, ndërsa tjetri, Zubaydah, është palestinez.
Të gjithë, përveç tre prej tyre, u mbajtën më parë jashtë shtetit në burgjet sekrete të drejtuara nga CIA, ku ata iu nënshtruan torturës ose ‘marrjes në pyetje të shtuar’ dhe mbaheshin të pakomunikuar gjatë viteve të izolimit .
I burgosuri më jetëgjatë i Gitmo, Ali Hamza al-Bahlul, i cili u soll në bazë nga Afganistani ditën e hapjes së burgut (katër muaj pas sulmeve të 11 shtatorit), tani po vuan dënimin e përjetshëm atje pasi ishte asistent mediatik i Osama bin Ladenit, duke bërë videot e tij propagandistike. Banori i fundit në Mbretërinë e Bashkuar, Saudi Shaker Aamer, u lirua në vitin 2015 pasi u mbajt atje për 13 vjet pa asnjë akuzë. Trump u zotua ta mbante Gitmo të hapur gjatë mandatit të tij të parë, duke thënë se donte ta mbushte atë me “djem të këqij”, megjithëse nuk e bëri kurrë, por tani duket se e ka shansin./Marrë nga Daily Mail
