Zjarri ka gjithmonë formësoi peizazhin në Kaliforni. Por sot ajo digjet më e nxehtë, më shpesh dhe përhapet më larg se kurrë më parë – një ndryshim i nxitur nga zhvillimi njerëzor, ndryshimet klimatike dhe prevalenca e specieve pushtuese, të cilat janë bimë jo vendase që kanë efekte negative në ekosistemet lokale. Bari dhe pemët e sjella në Kaliforni për bujqësi, peizazh ose rastësisht, kanë transformuar dinamikën e zjarrit të shtetit.
“Shumë specie jo-vendase mund të përhapin zjarrin më shpejt se bimët vendase,” thotë David Acuña, shefi i batalionit për Cal Fire, departamenti i shtetit të pyjeve dhe mbrojtjes nga zjarri. Ky transformim është një shtytës i anashkaluar për zjarret gjithnjë e më shkatërruese në Kaliforni dhe në mbarë botën.
Kalifornia Jugore dominohet nga shkurre të njohura si chaparral. Ky peizazh karakterizohej historikisht nga bimë të shkurtra me shkurre, dhe çdo bar vendas ishte shumëvjeçar, duke ruajtur lagështinë dhe duke qëndruar të gjelbër për pjesën më të madhe të vitit. Zjarret, kur ndodhnin, ishin të rralla, sepse rrufetë ishin të rralla. Kur zjarret ndizeshin, ato digjeshin të nxehta, por nuk përhapeshin larg, sepse boshllëqet e hapura midis bimëve vepronin si zjarrvënie natyrore.
Futja e barërave jo-vendase në vitet 1700 e ndryshoi rrënjësisht këtë ekuilibër. Të sjellë nga kolonët evropianë, këto barëra evoluan së bashku me kullotjen e bagëtive të rënda dhe djegien rutinë, duke i bërë ato shumë elastike ndaj shqetësimeve. Ata ia kaluan specieve vendase dhe mbushën boshllëqet në shkurre, duke krijuar një qilim të vazhdueshëm me materiale të ndezshme, veçanërisht përgjatë zonave të ndryshuara si rrugët – pikat e shpeshta të fillimit të zjarreve.
Ndryshe nga barërat vendase shumëvjeçare, këto barëra jo-vendase janë njëvjeçare, që do të thotë se ato vdesin çdo vit dhe rriten nga farat. Cikli i tyre i shkurtër jetësor lë pas një shtresë të dendur vegjetacioni të thatë dhe të vdekur deri në fund të pranverës. “Ata kanë një sipërfaqe kaq të lartë ndaj vëllimit dhe janë shumë të rrafshët dhe të hollë, kështu që ruajnë shumë materiale të vdekura në këmbë, pothuajse gjatë gjithë vitit,” thotë Carla D’Antonio, një studiuese e komunitetit të bimëve dhe profesore në UC Santa Barbara. Deri në maj, bari i ngordhur mbulon tokën. “Është aq e ndezshme sa duhet çdo ndezje – një cigare, një shkëndijë nga dikush që tërheq një zinxhir në autostradë ose rrufe”, thotë Hugh Safford, një studiues i ekologjisë së bimësisë dhe zjarrit në UC Davis.
Bari mbush çdo hapësirë të disponueshme – një fenomen i quajtur vazhdimësia e karburantit. Kur zjarret ndezin, linja e pandërprerë e bimësisë së thatë vepron si një fitil, duke i çuar flakët në shkurre. “Njerëzit e nënvlerësojnë shkatërrueshmërinë e barit, sepse mund t’i thyesh shpejt me shat, ndërsa një kaçubë është shumë e vështirë për t’u prerë,” thotë D’Antonio. “Por nëse shkëndijat dhe prushi fluturojnë në një tufë barishtash të futura, atëherë—bum—çdo gjë rreth jush ngrihet si benzinë. Ai përhapet kaq shpejt dhe është kaq i vazhdueshëm. Është njësoj si të hedhësh letër në zjarr.”
Pemët eukalipt, të futura në Kaliforni në mesin e shekullit të 19-të nga Australia, shtojnë një shtresë tjetër të rrezikut nga zjarri. Të njohura për aromën e tyre aromatike, këto pemë kanë gjethe tepër të ndezshme dhe me vaj. Lëvorja e tyre prej letre hiqet dhe kapet nga era, duke transportuar prush deri në gjysmë milje larg. Problemi vjen kur njerëzit i mbjellin pranë shtëpisë së tyre, thotë Acuña. “Ju vendosni një bimë shumë të nxehtë, me djegie shumë të fuqishme si një pemë eukalipt pranë një shtëpie, e cila kryesisht përbëhet nga materiale nafte. Është një zjarr shumë i fortë,” shpjegon ai.
